بررسی «فقر دفاع میانی تیم ملی» در نسلی که آزمون، جهانبخش و نوراللهی دارد/ از محمدی تا خاکپور، کی‌روش و اسکوچیچ + عکس
تیم ملی در پست مدافع میانی دچار مشکلاتی است که این مشکل از تیم‌های پایه به نسل فعلی تیم ملی متتقل شده و مربیان مختلف با این مشکل مواجه بوده‌اند.
به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری تسنیم، تیم فوتبال زیر 15 سال کشورمان در تورنمنت کافا به قهرمانی دست پیدا کرد. تیمی که می‌تواند تشکیل‌دهنده نسل آینده فوتبال ایران باشد، اما به شرطی که در مسیری درست قرار بگیرند تا بار دیگر نسلی با بازیکنان فعلی تیم ملی را تشکیل دهند. هرچند در نسل فعلی هم ضعف‌هایی وجود دارد و تیم ملی با وجود داشتن بازیکنانی موفق در خط حمله، در خط دفاعی دچار ضعف‌های اساسی است.
مسعود مقیم که زمانی در تیم‌های پایه با بازیکنانی چون کریم انصاری‌فرد، احسان حاج‌صفی، کاوه رضایی، علیرضا جهانبخش، سردار آزمون، احمد نوراللهی، محمدحسین کنعانی‌زادگان و... کار کرده است، در تیم زیر 15 سال فعلی هم به عنوان مربی در کنار وحید امیری مشغول به فعالیت است. او درباره نسل فعلی زیر 15 سال اظهار داشت: «نسل فعلی بازیکنان مربوط به استعدادیابی در فستیوال سال 96 است که در سال 97 بازیکنان شناسایی شده تیم زیر 13 سال را تشکیل دادند و در سال 98 باز هم استعدادیابی صورت گرفت. با این حال در سال 99 به دلیل کرونا، تیمی تشکیل نشد و اردو و بازی دوستانه‌ای هم نبود که در تیر ماه 1400 آقای وحید امیری به‌عنوان سرمربی انتخاب شد و بنده هم در کنار او مجدداً تیم را تشکیل دادیم. برای شروع کار 50 بازیکن به اردو دعوت شدند تا نفرات لازم را انتخاب کنیم. بازیکنان انتخاب شده صد درصد از میان تمام استعدادهای فوتبال ایران نبودند و شاید از بین 50 تا 70 درصد استعدادها این تیم تشکیل شده است و سایر بازیکنان باید در مسابقات کشوری دیده شوند، هرچند فدراسیون فوتبال هم یک طرح استعدادیابی دارد».
وی افزود: «ما در مسابقات کافا با تیم‌هایی بازی کردیم که تدارک خوبی دیده بودند و تیم ازبکستان و تاجیکستان را داشتیم که خیلی روی تیم‌های پایه کار کرده‌اند و بازی‌های تدارکاتی خوبی هم داشتند. شاید فکر نمی‌کردند که تیم ایران مدعی شود و به قهرمانی برسد، اما برای اولین بار بدون انجام بازی دوستانه بین‌المللی به این مسابقات رفتیم و بازیکنان با عملکردشان نشان دادند می‌توانند بهترین باشند. آنها انگیزه‌ای دادند که ما به این نسل امیدوار باشیم و این تیم به جام جهانی زیر 17 سال صعود کنند و اطمینان دارم بازیکنانی در این تیم در سنین کم، می‌توانند لژیونر شوند».
شاید بسیاری معتقدند که نسل فعلی تیم ملی که در راه صعود به جام جهانی 2022 است، بهترین نسل یا یکی از بهترین نسل‌های فوتبال ایران است. نسلی که مسعود مقیم می‌گوید با 17 نفر از آنها در تیم‌های پایه کار کرده و بازیکنان بسیار دیگری بوده‌اند که شاید در تیم ملی نباشند، اما اکنون در لیگ ایران یا خارج از ایران مشغول به فعالیت هستند. با این حال شاید این تیم با بازیکنانی نظیر سردار آزمون، علیرضا جهانبخش، کاوه رضایی، مهدی طارمی، کریم انصاری‌فرد، احمد نوراللهی و... در خط جلو پرقدرت باشد، اما همچنان ضعف‌هایی در خط دفاعی این تیم دیده می‌شود.
در تصویر زیر، مسعود مقیم در حال تمرین بازیکنان تیم زیر 19 سال در سال 90 است که در جلوی تصویر حسین فاصلی و سردار آزمون را می‌بینید
تیم ملی از نسل تیمی که به جام جهانی 1998 فرانسه صعود کرد تا به سال 2018 صاحب مدافعانی نظیر محمد خاکپور، نادر محمدخانی، افشین پیروانی، مهدی پاشازاده، یحیی گل‌محمدی، سهراب بختیاری‌زاده، رحمان رضایی، محمد نصرتی، هادی عقیلی، سیدجلال حسینی، پژمان منتظری و امیرحسین صادقی بود که در جام جهانی حضور داشتند یا جزو مدافعان مطمئن در تیم ملی محسوب می‌شدند. با این حال از سال 2018 که سیدجلال حسینی به تیم ملی دعوت نشد و پژمان منتظری هم فرصت بازی کردن پیدا نکرد، نسل مدافعان میانی ایران نیز تغییر کرد. نسلی که مرتضی پورعلی‌گنجی با تغییر پست از هافبک دفاعی به دفاع میانی رسید، روزبه چشمی به همین شکل به دفاع میانی تبدیل شد و مجید حسینی هم توانست خود را به تیم ملی برساند. اکنون در روزهای مصدومیت پورعلی‌گنجی، زوج خط دفاعی تیم ملی را محمدحسین کنعانی‌زادگان و شجاع خلیل‌زاده تشکیل می‌دهند که بسیاری اشتباهات آنها را در جام جهانی خطرساز می‌دانند.
سؤال این است تیم ملی که اکنون بازیکنان هجومی خوبی دارد، چرا نتوانسته است در خط دفاعی به همان اطمینان ظاهر شود. بیشتر بازیکنان فعلی در نسلی بودند که اکبر محمدی سرمربی آنها در رده زیر 17 و زیر 19 سال بود و بخشی از آنها نیز زیر نظر علی دوستی‌مهر در تیم زیر 17 سال به جام جهانی 2013 رسیدند. در رده زیر 23 سال نلو وینگادا و سپس محمد خاکپور سرمربی بودند که فقر بازیکن در خط دفاعی باعث شد خاکپور روزبه چشمی را از هافبک دفاعی به دفاع میانی بیاورد و انتقادهای زیادی به او صورت گرفت. با این حال همین اقدام در جام جهانی 2018 توسط کارلوس کی‌روش نیز انجام شد و چشمی در دفاع میانی به کار گرفته شد.
مسعود مقیم که با اکبر محمدی هدایت این بازیکنان را به عهده داشته در این باره گفت: «در این نسل ما برای دفاع میانی محمدحسین کنعانی‌زادگان، محمد دانشگر و محمدحسین مرادمند را داشتیم. روزبه چشمی هم هافبک دفاعی بود که او را گاهی در دفاع وسط بازی می‌دادیم. در همان ادوار هم بازیکنانی بودند که در دفاع وسط بازی کنند، اما مدافعان وسطی که با صلابت باشند، بتوان به آنها اطمینان کرد یا بازیکنانی باشند که به تیم انگیزه بدهند، در اختیار نبودند. چون مدافعان میانی پس از دروازه‌بان بازیکنانی هستند که با اطمینان از عقب میدان، می‌توانند به تیم انگیزه و روحیه بدهند و همین فقر باعث شده است ما اکنون هم در دفاع میانی، دچار مشکل باشیم».
در تصویر زیر محمدحسین کنعانی‌زادگان، روزبه چشمی و محمدحسین مرادمند سه مدافع از چهار مدافع تیم زیر 19 سال در سال 90 را می‌بینید
این مربی فوتبال در نسل‌های پایه با تأکید بر اینکه باشگاه‌ها باید در آکادمی‌ها و تیم‌های پایه خود روی بازیکنانی با توانایی بازی در دفاع میانی دقیق و با برنامه کار کنند، خاطرنشان کرد: «در فوتبال پایه خیلی به بحث آموزش اهمیت داده نمی‌شود و باید مراحل کار گام به گام پیش برود. خیلی زمان می‌خواهد که بتوانیم دوباره دفاع وسط‌های مطمئنی داشته باشیم. شاید اکنون هم مدافعانی داشته باشیم که بتوانند در لیگ خودمان کارساز باشند، اما باید مدافعانی برای تیم ملی تربیت کنیم. فوتبال ما در هر زمانی استعدادهایی در بخش‌های مختلفی دارد که مثلاً در خط حمله یا هافبک خوب هستند و گاهی در خط دفاعی و دروازه، اما در تمام این سال‌ها کمتر بازیکنی را داشتیم که در دفاع میانی به اروپا برود یا لژیونر مشهور و موفقی شود. قطعاً استعدادش را داریم و اکنون هم باید آنها را شناسایی کنیم، اما آنها نیاز به رشد و برنامه‌ریزی دارند».
وی ادامه داد: «همانطور که گفتم، ما در آن تیم کنعانی‌زادگان، مرادمند و دانشگر را داشتیم که ممکن بود زوج آنها را تغییر دهیم. ما در این نسل فقر بازیکن در دفاع میانی داشتیم، اما از سوی دیگر اینکه بازیکنان نمی‌توانند از نسل پایه به تیم‌های ملی راه پیدا کنند یا آنطور که باید بدرخشند، به مسیر آنها و روش کارشان بستگی دارد. شخصیت کاری هر بازیکن متفاوت است و باید دید آنها چقدر دوست دارند که رشد کنند. برخی دوست دارند لژیونر شوند و برخی به حضور در سطح فوتبال ایران راضی هستند و شاید گاهی آسیب‌دیدگی باعث جلوگیری از رشد یک بازیکن شود. مثلاً اکنون مرادمند و دانشگر در استقلال بازی می‌کنند و مدافعان بدی نیستند، اما اینکه چرا نتوانستند در تیم ملی بازی کنند، شاید به مسیرشان ارتباط دارد».
با تمام این تفاسیر فقر در دفاع میانی تیم ملی که به مسئله‌ای نگران‌کننده هم تبدیل شده، یک مسئله جدی است که نباید از کنار آن به سادگی گذشت. اکنون دراگان اسکوچیچ هم پس از اکبر محمدی، نلو وینگادا، محمد خاکپور، کارلوس کی‌روش و مارک ویلموتس نسلی را در اختیار گرفته که مدافعان میانی مطمئنی ندارد یا آنها به صورت تخصصی مدافع میانی نبودند. در چنین شرایطی اشتباهات مدافعان میانی تیم ملی در بازی‌های اخیر نشان می‌دهد تیم ملی در مسابقاتی در سطح جام جهانی دچار مشکل و دردسر خواهد شد که مقیم نیز در این خصوص تأکید کرد: «ما صد درصد فقر دفاعی داشتیم، اما اکنون باید برای آینده کار کرد، چون اگر کار و تلاش نکنیم، شاید در آینده همین یکی دو نفر را هم نداشته باشیم. بخش پایه و به خصوص آکادمی باشگاه‌ها باید در این زمینه فعال‌تر عمل کنند».
